Làm thế nào để chăm sóc trẻ nhỏ "chất" và" lượng" (Phần 1)

1. Vì sao bé dưới 6 tháng tuổi không cần uống nước:Một người mẹ cho con bú sữa mẹ hoàn toàn và được khuyên là không cần phải cho bé uống thêm nước trong suốt 6 tháng tuổi đầu; nhưng đã vấp phải sự phản đối gay gắt của bậc ông bà trong gia đình.

Theo ông bà, chẳng có ai trên đời này có thể sống mà thiếu nước. Vậy trong trường hợp này ai đã nhầm lẫn và sai lầm ở đâu?

Các cụ” cho rằng cho trẻ uống thêm nước trong những tháng đầu đời là rất cần thiết để bé hết khát, chữa cảm lạnh và táo bón, sạch miệng…

Thực ra các bậc ông bà thường thương cháu và nghĩ mình có dày dặn kinh nghiệm nuôi con nên hay áp đặt vào con cái trong chuyện chăm sóc trẻ. Tuy nhiên kinh nghiệm phải đi đôi với kiến thức khoa học, và phải tùy thuộc vào từng đứa trẻ cụ thể để có cách chăm sóc bé một cách phù hợp.

Cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi uống thêm nước hoặc các chất lỏng khác như trà, nước đường, nước hoa quả… cùng với sữa mẹ là thói quen của hầu hết các bà mẹ ở Việt Nam. Lý do về văn hóa cũng ảnh hưởng ít nhiều đến quan niệm này vì phần lớn các bà mẹ đều học kinh nghiệm của những thế hệ trước – đó là ông bà trong nhà. “Các cụ” cho rằng cho trẻ uống thêm nước trong những tháng đầu đời là rất cần thiết để bé hết khát, chữa cảm lạnh và táo bón, sạch miệng…

Sự thật là, nếu bé bú mẹ hoàn toàn, bé không cần phải uống thêm nước lọc cho đến khi tròn 6 tháng tuổi. Nếu cho trẻ dưới 6 tháng tuổi uống nước có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe của bé như gia tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng. Vì việc thay thế nguồn sữa mẹ bằng những chất lỏng không có nhiều chất dinh dưỡng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tình trạng dinh dưỡng, sự lớn lên và phát triển của bé. Kích thước dạ dày trẻ sơ sinh còn rất nhỏ. Việc uống thêm nước sẽ làm đầy dạ dày, khiến bé no và không chịu bú sữa mẹ.

Ngoài ra, do hệ miễn dịch của bé vẫn còn yếu nên nước còn có thể là mầm gây bệnh cho trẻ nếu nguồn nước không an toàn, sạch sẽ. Chẳng có nguồn nước nào sạch sẽ và đầy đủ bằng sữa mẹ. Sữa mẹ có thành phần 85% là nước; do đó việc bú mẹ hoàn toàn có thể cung cấp nhu cầu về nước và dinh dưỡng cho trẻ, ngay cả trong điều kiện thời tiết nóng bức. Vì vậy, trong 6 tháng đầu, nếu bạn đủ sữa đảm bảo cho bé được bú mẹ hoàn toàn thì không cần thiết và không nên cho trẻ uống thêm nước nhằm giúp trẻ tận dụng tối đa nguồn sữa mẹ.

Nếu cần, bạn chỉ nên cho bé tráng miệng vài giọt nước cho sạch miệng sau khi bé bú xong.

Nếu bé bú mẹ hoàn toàn, bé không cần phải uống thêm nước lọc cho đến khi tròn 6 tháng tuổi.

Còn bé không bú sữa mẹ hoàn toàn, bé sẽ cần thêm một chút nước mỗi khi ăn/uống sữa bột.

Vì vậy, kết luận là: Sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh nhất, thích hợp nhất đối với trẻ vì sữa mẹ cung cấp đầy đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết như đạm, đường, mỡ, vitamin, nước và muối khoáng với tỷ lệ thích hợp cho sự hấp thu và phát triển cơ thể trẻ.

Mẹ không nên cho bé uống thêm nước nếu mẹ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ; và cũng không cần cho bé uống nước đường trong tuần đầu mới sinh, vì nước đường còn gây sụt cân và bệnh tật về sau.

2. Có nên cho muối vào đồ ăn dặm của bé:

Tuy muối là chất cần thiết nhưng nếu lạm dụng quá đà đối với các bé đang tập ăn dặm sẽ gây hậu quả khôn lường.

Chủ đề “Có nên cho muối vào đồ ăn dặm của bé” hẳn là chủ đề phổ biến gây ra những “cuộc chiến” mâu thuẫn chăm con trong nhiều gia đình Việt. Người sợ con nhạt miệng nên muốn cho mắm muối thêm vào cháo cho con ngon miệng hơn, người lại nhất quyết phản đối việc cho trẻ dưới 1 tuổi ăn muối. Tuy nhiên, các chuyên gia hàng đầu về sức khỏe trẻ em vẫn luôn khuyên rằng không cần cho muối vào đồ ăn ăn dặm của bé.

Tại sao không cần cho muối vào đồ ăn dặm của bé?

– Hại thận

Muối là một vi chất không thể thiếu cho sự phát triển của mỗi chúng ta. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng cần muối nhưng chỉ cần một lượng rất nhỏ trong chế độ ăn uống. (nhỏ hơn 1g đối với trẻ dưới 12 tháng tuổi) Hệ thống các cơ quan trong cơ thể của trẻ chưa phát triển hoàn thiện và thận là một trong những cơ quan yếu ớt nhất. Thận của bé không thể chuyển hóa được một hàm lượng muối quá lớn đi vào trong người. Vì thế, cho bé hấp thụ quá nhiều muối sẽ làm tổn thương thận của bé, có thể ảnh hưởng đến não.

– Hình thành thói quen ăn mặn khó bỏ

Khi mẹ nêm muối/mắm khi nấu bột, cháo sẽ tập cho bé thói quen ăn nhiều muối khi trẻ lớn hơn. Hậu quả là bé sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp, tim mạch trong tương lai.

– Không có muối, không sợ bé nhạt miệng

Nhiều mẹ sợ không cho muối vào đồ ăn dặm thì bé sẽ phải nếm những món bột, cháo lỏng lét, nhạt toẹt, khó ăn. Thực ra, điều này không hề ảnh hưởng đến vị ngon của món ăn cho trẻ vì ở trẻ mới ăn dặm, các bé hoàn toàn chưa biết khái niệm mặn, nhạt là gì.

Nguy hiểm "giật mình" khi cho muối vào đồ ăn dặm của bé - 1

Trẻ mới ăn dặm, các bé hoàn toàn chưa biết khái niệm mặn, nhạt là gì nên mẹ không sợ bé bị nhạt miệng vì không được ăn muối.

Không cho muối vào đồ ăn dặm, trẻ hấp thụ muối qua đâu?

Các chuyên gia y tế đều khuyên rằng việc cho muối vào thức ăn của những bé đang độ tuổi tập ăn dặm là không cần thiết. Đối với các bé này, lượng muối khoáng có tự nhiên trong rau củ quả, sữa mẹ và sữa công thức mà bé hấp thụ là hoàn toàn đủ. Nếu mẹ cảm thấy cần thiết, chỉ cần nêm thêm một vài hạt muối vào cháo ăn dặm cho bé (thường đó là trong trường hợp bé ăn bột gạo xay, còn nếu mẹ dùng bột ăn liền có gia vị sẵn cho trẻ thì không cần thêm bất kì gia vị nào khác)

Nhu cầu muối theo từng độ tuổi của bé:

– Trẻ từ 6 tháng tuổi đến 1 tuổi nhu cầu muối khoảng 1g.

– Trẻ trên 1 tuổi cần khoảng 2g.

– Trẻ 1-3 tuổi: 1,5g/ngày.

– Trẻ 4-8 tuổi: 1,9g/ngày.

– Trẻ 9-13 tuổi: 2,2g/ngày.

– Trẻ 14-18 tuổi: 2,3g/ngày.

Thận trọng với thức ăn tiềm ẩn lượng muối cao

Mặc dù bố mẹ không cố tình cho muối vào đồ ăn của con nhưng rất nhiều trẻ em bị vô tình cho ăn những loại thực phẩm có hàm lượng muối rất cao. Do đó, khi dùng bất cứ thực phẩm công nghiệp, thực phẩm chế biến sẵn nào cho bé, mẹ cần đọc lượng muối ghi trên bao bì sản phẩm. Từ đó, mẹ gia giảm gia vị sao cho phù hợp nhưng vẫn luôn nhớ phải nhạt. Dưới đây là một số thực phẩm cần phải để ý đến hàm lượng muối bên trong khi cho trẻ ăn:

– Sữa bò: sữa bò có hàm lượng muối cao hơn và hàm lượng vitamin và khoáng chất thấp hơn so với sữa mẹ và sữa công thức. Đó là lí do vì sao mà trẻ em dưới 1 tuổi không được phép uống sữa bò.

– Bánh mì, pho mát, ngũ cốc ăn sáng

– Các thực phẩm đồ hộp, thức ăn công nghiệp…

Một trong những sản phẩm trẻ em thông dụng nhất nhưng lại dễ chứa thành phần có hại cho làn da của trẻ là các loại bỉm, tã giấy. Phần lớn các loại tã dùng một lần đều có chứa các thành phần dễ gây kích ứng da trẻ và có hại cho môi trường như nước hoa, thuốc nhuộm, clo và dioxin… Nước hoa và thuốc nhuộm có khả năng gây kích ứng da (hăm tã), còn dioxin là một chất gây ung thư cho con người, vì nó sản phẩm phụ của chất tẩy trắng tã giấy. Cần lưu ý rằng phần lớn mức độ dioxin là không đáng kể để coi là có hại, do đó, việc phát ban da thay đổi theo từng mức độ nghiêm trọng mới thực sự là mối quan tâm duy nhất. Do vậy, các mẹ nên chọn loại tã không có chất nhuộm hoặc tẩy clo cho con nhé.

2. Giấy ướt:

Da em bé thường mềm mại và nhạy cảm, đặc biệt ở khu vực phía dưới. Những loại giấy ướt thường chứa cồn, nước thơm, chất bảo quản và các hóa chất khác. Chất cồn sẽ làm khô và bỏng da khi có phát ban; nước thơm tổng hợp có thể gây viêm da khi tiếp xúc, còn các hóa chất và chất bảo quản khác thậm chí có thể gây ung thư. Nếu có thể, hãy chọn các giấy ướt không chứa chất cồn, nước thơm và các hóa chất mạnh.

3. Dầu gội & sữa tắm

Đã bao giờ bạn nhìn vào các thành phần trên chai dầu gội đầu em bé? Các chất Paraben, sunfat và formaldehyde được biết đến là những chất gây ung thư. Hiện nay có nhiều nhãn hiệu dầu gội dành cho người lớn được sản xuất mà không có các hóa chất này, nhưng chúng vẫn còn thấy trong hầu hết các sản phẩm dầu gội đầu và sữa tắm trẻ em! Vì trẻ con nhạy cảm hơn với các chất độc, các mẹ nên đọc nhãn hàng và tránh bất cứ sản phẩm nào chứa những thành phần như vậy.

4. Nước thơm

Các thương hiệu hàng đầu có thể có mùi hương rất tuyệt, nhưng thành phần của chúng lại không có nhiều tác dụng bảo vệ làn da nhạy cảm của bé. Cũng như với dầu gội và xà phòng, các bạn nên đọc nhãn hiệu để xem liệu có các thành phần gây ung thư hay không, kể cả dầu khoáng.

5. Dầu trẻ em

Dầu trẻ em chủ yếu là dầu khoáng chứa chất bảo quản và nước hoa. Dầu khoáng đóng vai trò hoạt động như rào cản khi bám trên làn da giống như một lớp bọc nhựa, ngăn ngừa độ ẩm vào trong hoặc ra ngoài. Làn da mỏng manh của bé không cần chướng ngại ngăn ngừa da hô hấp, tiết dầu tự nhiên và hoạt động như vậy. Ngay cả phụ nữ chúng ta cũng nên tránh các sản phẩm làm đẹp với dầu khoáng vì nó khiến làn da bị lão hóa sớm.

6. Phấn trẻ em

Phấn trẻ em là một sản phẩm lâu đời sử dụng để hút độ ẩm và ngăn ngừa phát ban. Tuy nhiên, phấn trẻ em chủ yếu là đá tan – thành phần rất có hại cho cả mẹ và bé nếu hít phải – có thể gây ra các vấn đề về đường hô hấp, chẳng hạn như bệnh hen suyễn. Nếu bạn phải sử dụng phấn, hãy dùng sản phẩm không làm từ bột đá nhé.

7. Quần áo mới

Nhiều mẹ thích mặc cho con một trang phục mới ngay sau mua, tuy nhiên lại không biết phải giặt quần áo trước khi mặc chúng vào người con. Nhiều trẻ sơ sinh và trẻ em có thể bị phát ban do các hóa chất được sử dụng để giữ cho quần áo mới khỏi bị nhăn. Vậy nên, trước khi cho bé mặc, các mẹ hãy giặt quần áo thật kĩ và phơi nắng thật thơm đã nhé!